Centrum Kompetencji Cyfrowych UW (CKC) wspiera zespół realizujący prestiżowy projekt badawczy finansowany przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERC). Projekt „Teotl: kompleksowa analiza głównej kategorii religijnej przedhiszpańskiego Środkowego Meksyku” prowadzi dr Agnieszka Brylak z Wydziału Neofilologii UW.  Obok tradycyjnych metod badawczych wykorzystywane są w nim narzędzia humanistyki cyfrowej, które wzbogacają i uzupełniają badania kulturoznawcze, historyczne oraz językoznawcze.

Czym jest teotl?

Istotą projektu jest wszechstronna analiza oraz wyjaśnienie pojęcia teotl, które było centralną kategorią religii Indian Nahua. Słowo najczęściej tłumaczone jako „bóg” miało wiele znaczeń i mogło odnosić się zarówno do bóstw i władców, jak i czarowników, zmarłych, a nawet Hiszpanów i ich koni. Celem badań jest zrozumienie tej kategorii w szerokim kontekście kulturowym i językowym Mezoameryki, a także wyjście poza utrwalone kolonialne interpretacje. Badania obejmują dekonstrukcję „azteckiego panteonu”, analizę terminów języka nahuatl, oraz zbadanie sposobu, w jaki misjonarze chrześcijańscy przekształcili pojęcie teotl w swoich tekstach.

Rola humanistyki cyfrowej

Projekt „Teotl” łączy różne dziedziny nauki. Pracują w nim historycy, religioznawcy, antropolodzy, filolodzy i specjaliści od mezoamerykańskich systemów komunikacji, którzy łączą tradycyjne metodologie z rozwiązaniami oferowanymi przez humanistykę cyfrową. Narzędzia takie jak analiza sieciowa, cyfrowa filologia czy cyfrowe badania ikonograficzne, umożliwiają naukowcom innowacyjne ujęcie tematu badawczego, a dzięki przetwarzaniu dużych zbiorów danych możliwe jest nie tylko odkrywanie związków między nimi, ale też ich lepsze rozumienie.

Zespół CKC ściśle współpracuje z realizującymi projekt naukowcami tworząc cyfrową bazę danych, w której zawarte zostaną informacje o przedhiszpańskich istotach zaświatowych związanych z pojęciem teotl. Zostaną w niej uwzględnione między innymi ich wszystkie imiona, tytuły i atrybuty. Zgromadzone dane będą ogólnodostępne, umożliwiając ich ponowne i dalsze wykorzystanie przez zespoły z całego świata.

Przyszłość humanistyki

Wybór metod pracy przy tym projekcie pokazuje, jak ważna staje się humanistyka cyfrowa w badaniach naukowych. Dzięki nowoczesnym narzędziom badacze mogą przekraczać wcześniejsze ograniczenia i odkrywać nowe obszary wiedzy. Dzięki realizacji projektu „Teotl” możliwe będzie lepsze zrozumienie systemu wierzeń, języka i kultury Indian Nahua, ale też zostaną zademonstrowane możliwości oferowane humanistyce przez cyfrowe metody i narzędzia.

Informache o postępach w pracach badawczych i wszystkich wydarzeniach związanych z projektem publikowane są na bieżąco  w portalu Facebook >> TEOTL ERC Project.