Zbiory RE-CREATIO poszerzyły się o 3 nowe niezrealizowane projekty – Akropolis, Bazylikę Morską w Gdyni i Niezidentyfikowany pawilon. Dwa pierwsze to pomniki-symbole państwowości Polski, trzeci to zagadkowy pedant do Villi Laurentiny Stanisława Kostki Potockiego. Każdy z tych niezrealizowanych projektów wyszedł spod ręki osób zasłużonych dla polskiej kultury i sztuki.

Akropolis to całościowy projekt zagospodarowania wzgórza wawelskiego. Jego pomysłodawcą był Stanisław Wyspiański, który współpracował przy tym projekcie z architektem i rysownikiem Władysławem Ekielskim. Rola i znaczenie Wawelu dla Polski i Polaków jest powszechnie znana. To miejsce-symbol, wpisane w DNA Polek i Polaków.  Ucieleśnia istotę polskiej historii i kultury.  Właśnie dlatego tak dotkliwe było przejęcie wzgórza wawelskiego przez wojsko austriackie po III rozbiorze Polski. Wawel został wówczas przebudowany na koszary.  Gdy w końcu w 1905 roku wojsko opuściło wzgórze wawelskie, sprawa restauracji Wawelu stała się kluczowa. Stanisław Wyspiański, jeden z najwybitniejszych i najoryginalniejszych artystów epoki polskiego modernizmu, brał udział w dyskusjach na temat odbudowy Wawelu. Stworzył dla niego własny projekt – Akropolis. Przeszłość łączył w nim z przyszłością, tradycję ze współczesnością.   

Kolejny projekt to Bazylika Morska w Gdyni autorstwa Bohdana Pniewskiego, która zwyciężyła w konkursie ogłoszonym przez Towarzystwo Budowy Rzymskokatolickiej Bazyliki Morskiej. Bohdan Pniewski został celnie nazwany przez Grzegorza Piątka, krytyka i historyka architektury, “Matejką architektury”. To pierwszy architekt Sanacji i czołowy twórca Polski Ludowej. W swojej twórczości modernizm łączył z niektórymi stylami historycznymi i “narodowymi”(np. budynek “Patria” w Krynicy Zdroju ma “wawelskie” krużganki).

Bazylika Morska umiejscowiona na szczycie Kamiennej Góry w Gdyni, miała górować nad miastem, być symbolem i polskiego, i katolickiego panowania nad Wybrzeżem. Miał to być pomnik o znaczeniu ogólnonarodowym upamiętniający odzyskanie niepodległości po I wojnie światowej, zjednoczenie ziem polskich po zaborach i odzyskanie dostępu do morza. Wyrazem odradzającej się państwowości zlokalizowany w mieście, w którym widziano symbol nowej Polski. Bohdan Pniewski w swoim projekcie idealnie uchwycił połączenie tradycji z nowoczesnością, łącząc symbolikę sakralną z marynistyczną oraz archetypiczną formę z nowoczesnymi rozwiązaniami architektonicznymi.  

Ostatni z nowych projektów w RE-CREATIO – pedant do Villi Laurentiny Stanisława Kostki Potockiego – uzupełnia zgromadzone do tej pory w repozytorium zbiory, których był on pomysłodawcą. W tece z rysunkami Villi Laurentiny znaleziono m.in dwa rysunki, które w żaden sposób do niej nie pasowały. Przedstawiające bogato zdobiony na zewnątrz i wewnątrz budynek po dziś dzień pozostają zagadką. Czy miał być to projekt kolejnej willi inspirowanej antykiem powstały w czasie rekonstrukcji Laurentiny? Czy może jakiegoś rodzaju pawilon? A może była to jedna z próbek odrzucona przez Stanisława Kostkę Potockiego? Pytania można mnożyć… 

Koniecznie zajrzyjcie do RE-CREATIO i poznajcie te projekty!

RE-CREATIO jest projektem realizowanym w Centrum Kompetencji Cyfrowych UW w ramach Działania I.3.6. „Humanistyka cyfrowa” (Priorytetowy Obszar Badawczy IV: „Przekraczanie granic humanistyki”), realizowanego w Programie Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza (IDUB).