Wirtualny Katalog Przyrządów Naukowych

INVENTARIUM : Inwentarz historycznych przyrządów naukowych w zbiorach polskich muzeówto efekt niedawno zakończonego projektu, zrealizowanego w ramach współpracy Instytutu Historii Nauki PAN i Centrum Kompetencji Cyfrowych UW. Gromadzi informacje o historycznych przyrządach naukowych zachowanych w polskich muzeach i w wybranych obserwatoriach astronomicznych. Z założenia jest ono źródłem informacji nie tylko dla badaczy tematyki i muzealników, ale też dla osób odpowiedzialnych za zarządzanie aparaturą naukową w instytucjach edukacyjnych i naukowo-badawczych.

Inventarium (http://inventarium.ihnpan.pl/)

Zamieszczone dane są rezultatem kwerend przeprowadzonych przez zespół naukowy – składający się z wybitnej specjalistki od historii nauki, prof. Ewy Wyki z IHN PAN, i mgr. Marcina Banasia, astronoma i muzealnika z Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego – w muzeach polskich znajdujących się w ewidencji Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. Badaniami objęto również muzea szkół wyższych zrzeszonych w Stowarzyszeniu Muzeów Uczelnianych. Oprócz klasycznych przyrządów badawczych uwzględniono również przedmioty, które nie służyły ściśle do uprawiania nauki, ale jako „naukowe” postrzegane są przez muzealników i historyków instrumentarium naukowego, np. zegary słoneczne, wagi, historyczne obiekty metrologiczne. Do bazy wprowadzono również zachowane w zbiorach muzealnych modele edukacyjne oraz inne modele o szczególnym znaczeniu.

Inventarium. Przykład widoku pojedynczego rekordu w bazie

Baza danych zbudowana została specjalnie na potrzeby projektu w systemie Drupal (CMS o otwartym kodzie źródłowym). Pozwala on tworzyć osobne rekordy dla każdego dodawanego przyrządu. Zaprojektowana została tak, by gromadzić i porządkować specyficzne dane na ich temat, ale też umożliwiać ich przeszukiwanie i filtrowanie według wybranych kryteriów. Dla zespołu prowadzącego prace inwentaryzacyjne stanowi zatem podstawowe narzędzie pracy i system bezpiecznego zarządzania danymi o opracowywanych obiektach, a dla każdego użytkownika Internetu – przyjazną wirtualną encyklopedię przyrządów naukowych. INVENTARIUM pozwala na przeglądanie narzędzi w kontekście ich powstania i funkcjonowania – wraz z przynależnością tematyczną, czasem i miejscem wykonania, wykonawcą czy instytucją, w której są obecnie przechowywane. Interaktywny charakter każdej “karty przyrządu” umożliwia swobodne przechodzenie do innych powiązanych z nią danych.

INVENTARIUM nie jest projektem zamkniętym – jest bazą wymagającą ciągłego uaktualniania istniejących rekordów oraz wprowadzania kolejnych. Jego twórcy zachęcają do współpracy kustoszy muzealnych, opiekunów zbiorów, historyków techniki, nauk ścisłych i przyrodniczych i właścicieli wszystkich kolekcji, których zbiory mogłyby zostać włączone w ten niezwykły inwentarz.

Tekst pierwotnie opublikowany został w portalu Humanistyka Cyfrowa na UW.